متخصص ارولوژی یک پزشک است که بر تشخیص، درمان و یا پیشگیری بیماری‌های دستگاه ادراری و سیستم تولید مثل تمرکز دارد. چنان‌چه افراد از مشکلات و بیماری‌های مربوط به مثانه، مجرای ادرار، حالب، کلیه‌ها و غدد فوق کلیه رنج ببرند، به متخصص کلیه و مجاری ادرای مراجعه می‌کنند. ارولوژیست در مردان اختلالات مربوط به اپیدیدیم، آلت تناسلی، پروستات، کیسه اسکروتوم و بیضه را تشخیص می‌دهد. سپس به درمان آن‌ها می‌پردازد.
بیمارهایی که متخصص ارولوژی قادر به درمان آن‌ها است
بیماران معمولا برای تشخیص و درمان اختلالات و مشکلات زیر به متخصص ارولوژی مراجعه می‌کنند:
عفونت‌های مجاری ادراری و تناسلی (UTIs): این عفونت ها اغلب هنگامی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از دستگاه گوارش به مجرای ادرار نفوذ پیدا می‌کنند. علائم آن ها شامل ادرار غیرطبیعی، درد، بی‌اختیاری ادراری، تهوع، استفراغ، تب و لرز است. عفونت مجری ادراری بیشتر بر زنان تاثیر می‌گذارد.
بی‌اختیاری ادراری: اختلال در سیستم ادراری می‌تواند منجر به از دست رفتن غیرمستقیم کنترل مثانه شود. در زنان، این عارضه ممکن است ناشی از تضعیف عضلات کف لگن در دوران بارداری باشد.
ناباروری مرد: می‌تواند ناشی از آسیب به دستگاه تناسلی مرد و انواع اختلالات اسپرم باشد یکی از علل رایج آن واریکوسل است.
بیماری کلیه: آسیب کلیه می‌تواند منجر به تورم در دست و مچ پا، فشار خون بالا و سایر علائم شود.
پیوند کلیه: ممکن است فرد بعد از نارسایی کلیه، پیوند کلیه داشته باشد.
انکولوژی اورولوژی: درمان سرطان‌هایی که مربوط به سیستم تولید مثل و مجاری ادراری در مردان هستند. مانند سرطان مثانه و سرطان پروستات.
پرولاپس مثانه: زمانی که بافت‌ها و عضلات کف لگن دیگر قادر به حمایت از اندام‌های موجود در داخل آن نیستند، اندامها می توانند از حالت و پوزیشن طبیعی خود خارج شوند.
پروستات بزرگ: رشد بیش از حد سلول‌های غده پروستات.
اختلال نعوظ
بیماری Peyronie
Cystitis interstitial یا سندرم مثانه دردناک
سنگ حالب
التهاب پروستات
بیضه نزول نکرده
زخم مجرای ادراری
درمان مشکلات مجاری ادراری کودکان: شامل درمان مشکلات اورولوژی در کودکان است که برای متخصص اطفال بیش از حد پیچیده است.
TUL یا یورتروسکوپی یک روش غیرتهاجمی برای درمان سنگ های کلیه است که در آن بدون ایجاد برش می توان با وارد کردن لوله مخصوص به کلیه دسترسی پیدا کرد.
معمولا متخصص اورولوژی برای درمان سنگ های زیر از عمل TUL استفاده می کند:
سنگ های بزرگتر از ۶ میلیمتر
سنگ های تشکیل شده در حالب میانی و تحتانی
سنگی که در مجرای ادراری و حالب گیر کرده
سنگی که با روش های دیگر مانند سنگ شکن قابل درمان نبوده
بیمار برای جلوگیری از بروز خطرات جدی و بهبودی سریع باید توصیه های زیر را قبل از عمل یورتروسکوپی رعایت کند:
بیمار باید سوابق پزشکی خود را در اختیار جراح قرار دهد.
در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد خون باید از یک یا دو هفته قبل مصرف آن را قطع کرد.
باید برای تایید دکتر بیهوشی و انجام عمل، گرفتن آزمایش خون، سونوگرافی و نوار قلب و … ضروری است.
بیمار باید برای انجام عمل باید ناشتا باشد.
برداشتن سنگ کلیه با روش یورتروسکوپی دارای مزایای خاصی برای بیمار است و عبارتند از:
یک روش غیر تهاجمی بدون نیاز به برش
مدت زمان انجام عمل کوتاه
عمل سرپایی بدون نیاز به بستری شدن
کوتاه بودن دوره بهبودی و نقاهت به دلیل غیر تهاجمی بودن این عمل
کاهش بروز عوارض مانند درد، التهاب
در این روش همانند دیگر روش های درمان سنگ کلیه، احتمال بروز عوارض وجود دارد، در صورت رعایت نکردن توصیه های پزشکی بعد از عمل و انجام عمل توسط جراحی بی تجربه، احتمال بروز عوارض بعد از عمل، بیشتر می شود. این عوارض عبارتند از:
احتمال بروز عفونت در صورت رعایت نکردن بهداشت شخصی و رعایت نکردن توصیه های پزشکی وجود دارد.
درد، التهاب در محل ورود لوله طبیعی است و بعد از دو تا سه روز از بین می رود.
ممکن است به دلیل آسیب به مجاری ادراری در حین عمل TUL، ادرار بیمار خونی باشد.
احتمال آسیب به حالب، پارگی و کند شدن حالب در اثر بی دقتی جراح وجود دارد.
سوزش در هنگام دفع ادرار یکی دیگر از عوارض عمل یورتروسکوپی است.
معمولا هزینه انجام این روش به عواملی مختلفی بستگی دارد و برای همه افراد یکسان نیست، این عوامل شامل موارد زیر هستند:
تخصص، مهارت و تجربه پزشک
نوع بیمه
نوع بیمارستان خصوصی یا دولتی بودن آن
تجهیزات و امکانات مورد استفاده
دسترسی به بیمارستان و موقعیت آن
بشیتر بخوانید : عمل باز سنگ کلیه
انواع قرص کلر
قرص کلر در انواع برندهای مختلفی در بازار عرضه می شود. قرص کلر آمریکایی، قرص کلر هندی، چینی و ژاپنی نمونه هایی از آن هاست. برخی از قرص های کلر آمریکایی تحت لیسانس آمریکا تولید می شود اما برخی از آن ها نیز در کشور چین تولید می شود. نمونه هایی آمریکایی که در بازار ایران یافت می شود، از نوع چینی هستند.
در مورد نمونه های موجود در بازار باید دقت کرد که برخی تقلبی هستند. برخی افراد سودجو با فشرده سازی پودرهای کلر بی کیفیت، این قرص ها را تهیه می کنند. برای تشخیص آن ها باید یک قرص را داخل آب سطلی بریزید. اگر قرص خمیری شده و باعث کدر شدن آب سطل شد، بی کیفیت است. در صورتی که قرص کلر باکیفیت در مدت چند روز در آب سطل حل می شود.
همچنین بهترین قرص های کلر، درصد خلوص ۹۰ داشته و تا آخرین گرم در آب حل شده و باقیمانده ای ندارد. قرص کلر آکواپول آمریکایی یکی از بهترین نمونه هاست.
بهترین زمانی که قرص کلر تاثیر مطلوبی در ضدعفونی آب استخر خواهد داشت، شب است. همچنین باید دقت کرد که اندازه مناسبی از این قرص به آب استخر اضافه شود. به همین دلیل با استفاده از دستگاه کیت کلرسنج، میزان کلر استخر اندازه گیری می شود. به ازای هر ۱۵ هزارلیتر از آب استخر، یک قرص ۲۰۰ گرمی کافی است.
نکته ای که باید توجه شود، عدم استفاده مستقیم از قرص کلر برای گندزدایی آب استخر است. زیرا باعث آسیب به تجهیزات و دستگاه ها می شود. سه روش متداول سبد اسکیمر، کلزرن شناور و دستگاه کلرزن خطی برای این منظور وجود دارد.
قرص کلر داخل محفظه ای پلاستیکی به نام کلرزن شناور قرار داده شده و داخل آب رها می شود. این روش بسیار کم هزینه و آسان است. اما اگر در نقطه ای روی آب ساکن بماند، حجم زیادی از کلر را وارد آن بخش کرده و خسارات زیادی را به سطوح وتجهیزات وارد می کند.
سبد اسکیمر یکی از وسایلی است که قرص کلر داخل آن گذاشته شده و وارد آب استخر می شود. وقتی پمپ آب روشن می شود، آب با جریان قوی از روی سبد گذشته و کلر را به طور همگن در آب پخش می کند. اما وقتی پمپ خاموش است، ثابت بودن سبد باعث انحلال مقدار زیادی قرص در همان ناحیه شده و روشن شدن دوباره پمپ، باعث ورود آب با غلظت بالای کلر می شود. تجهیزات تصفیه، گرمایش استخر و سیستم لوله کشی در این شرایط به جهت خوردگی دچار آسیب می شود.
اما کلرزن خطی وسیله ای است که بعد از اندازه گیری مقدار کلر استخر، تعدادی قرص داخل آن گذاشته می شود. با توجه به میزان کلر، شرایط آب و هوایی و تعداد شناگران، دستگاه طوری تنظیم می شود که مقدار کلر آزاد کلر بین ۱ تا ۳ppm باشد.
TUL یا سنگ شکن کلیه درون اندامی یوتروسکوپی یک روش غیر تهاجمی برای درمان سنگ کلیه است که در آن بدون ایجاد هیچ برشی و از طریق مجرای ادراری می توان سنگ کلیه را خرد و از بدن خارج کرد. در این روش متخصص اورولوژی با اعمال بی حسی نخاعی، لوله یورتروسکوپ را از طریق مجرای ادراری وارد مثانه و کلیه می کند تا به کلیه دسترسی داشته باشد.
اورولوژیست برای درمان سنگ کلیه با روش سنگ شکن درون اندامی یورتروسکوپی باید مراحل زیر را انجام دهد:
باید بیمار را برای عمل آماده کرد؛ تمیز کردن محل جراحی، تراشیدن موهای زائد وصل کردن سوند یا کاتتر برای تخلیه ادرار و خروج راحت آن، تزریق آنتی بیوتیک وریدی از جمله موارد لازم هستند.
برای انجام عمل باید به بیمار بی حسی نخاعی اعمال کرد.
جراح باید در عمل TUL یک لوله یورتروسکوپ را از طریق مجرای ادراری به مثانه و حالب وارد کند.
لوله یورتروسکوپ به دوربین مجهز است و از طریق این دوربین و تصاویر ارسال شده بر روی مانیتور توسط آن، می توان محل دقیق سنگ کلیه را پیدا کرد.
برای شکستن سنگ کلیه از چکش پنوماتیک یا لیزر استفاده می شود.
بعد از شکستن، قطعات خرده شده از طریق ادرار دفع می شوند و یا با کمک ابزار مخصوص و پنس جمع آوری و از بدن خارج می شوند.
بیمار برای کاهش عوارض بعد از عمل، بهبودی سریع و جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ کلیه باید موارد زیر را به خوبی رعایت کند:
بیمار باید بعد از عمل استراحت کافی داشته باشد.
باید بعد از عمل از انجام فعالیت سنگین، ورزش و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کرد.
برای کاهش درد بعد از عمل TUL باید مسکن های تجویز شده را به موقع مصرف کرد.
مصرف آنتی بیوتیک برای پیشگیری از بروز عفونت توصیه می شود.
مصرف آب و مایعات کافی برای خروج آسان قطعات باقی مانده سنگ کلیه و پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ کلیه ضروری است.
رعایت رژیم کم نمک برای کاهش احتمال بروز مجدد سنگ کلیه الزامی است.
در صورتی که عمل سنگ کلیه با روش TUL توسط متخصص با تجربه انجام شود، احتمال بروز عوارض بعد از عمل کاهش می یابد. اما اگر این روش با دقت و مهارت بالایی صورت نگیرد و مراقبت های بعد از عمل به خوبی رعایت نشود، ممکن است عوارض زیر بروز کنند:
درد در محل ورود یورتروسکوپ
خونریزی به دلیل آسیب و پارگی به مجاری ادراری
بروز عفونت در مجرای ادراری و محل ورود لوله
احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
تب و لرز در اثر عفونت
برخی از علائم سنگ کلیه مانند درد خفیف در محل ورود لوله، طبیعی است و بعد از گذشت دو یا سه روز از بین می روند.
بعد از عمل TUL در صورت مشاهده موارد زیر باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کرد:
در صورت تک کلیه ای و بروز درد در آن
تب و لرز شدید
وجود بیش از ۲ سنگ ۶ میلیمتری در کلیه
قطع شدن جریان ادرار بیمار
هزینه انجام عمل سنگ شکن درون اندامی به موارد زیر بستگی دارد:
تخصص و مهارت جراح
تجهیزات و امکانات بیمارستان
نوع بیمه
نوع بیمارستان (دولتی یا خصوصی)
موقعیت و مکان و دسترسی به بیمارستان
به توده های تشکیل شده از املاح و مواد معدنی در داخل کلیه، سنگ کلیه گفته می شود. این عارضه به دلیل افزایش غلظت مواد و املاح معدنی در ادرار و تجمع آن در کلیه به وجود می آید.
معمولا سنگ های کلیوی در صورت کوچک و ثابت بودن علامت خاصی ندارند و در بیشتر موارد فرد به طور اتفاقی از وجود آن ها باخبر می شود. اما در صورتی که سنگ رشد کند و یا به حرکت درآید، علائم زیر بروز می کنند:
· درد خفیف تا شدید در ناحیه کمر، شکم و پهلو
· تغییر رنگ و بوی ادرار
· وجود خون در ادرار
· درد و احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
· حالت تهوع و استفراغ
· احساس تنگی نفس
در صورت بروز علائم سنگ کلیه باید به پزشک مراجعه کرد، پزشک با توجه به شکل و اندازه سنگ، بهترین درمان را تجویز می کند. در برخی موارد سنگ با جراحی درمان می شود، اما در برخی موارد نیازی به جراحی نیست و با مصرف دارو و درمان های خانگی به عنوان درمان تکمیلی می توان سنگ های بسیار ریز و کوچک را درمان کرد و یا از طریق ادرار دفع کرد.
همانطور که گفتیم روش های خانگی برای درمان تکمیلی به کار می روند و ممکن است به تنهایی در درمان موثر نباشند و بیشتر برای درمان سنگ های بسیار کوچکی و ریز مناسب است. البته باید برای استفاده از این روش با پزشک خود مشورت کرد. در ادامه به برخی از این روش های می پردازیم:
ساده ترین روش برای مبارزه با سنگ کلیه مصرف حداقل ۸ لیوان آب در روز است. نوشیدن آب به مقدار کافی در شبانه روز در هیدراته نگه داشتن بدن و افزایش ادرار موثر است. افزایش ادرار سرعت حرکت سنگ کلیه در مسیر خروجی ادرار را افزایش می یابد، از طرفی مصرف آب از تشکیل مجدد سنگ کلیه پیشگیری می کند.
در کنار مصرف آب، مصرف سایر مایعات مانند آب کرفس، آب هندوانه، آب انار، آب مرکبات و … برای درمان و دفع سنگ کلیه مفید هستند. همچنین مصرف ابلیموی تازه یا عصاره آن به درمان سنگ کلیه کمک می کند، سیترات موجود در لیمو ترش سبب شکستن رسوبات کلسیم می شود. این درمان خانگی در کاهش سطح کلسیم موجود در ادرار و جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه نیز نقش دارد.
مصرف بیش از حد لیموترش برای برخی افراد ضرر دارد و سبب آسیب بیشتر به کلیه و مجاری ادراری می شود، به همین دلیل نباید بدون نظر پزشک این درمان را استفاده کرد.
مصرف چای گیاهانی مانند زعفران، چای سبز و گل یاس که خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارند، روشی برای درمان خانگی سنگ کلیه است. با مصرف چای گیاهی می توان التهاب و آسیب ناشی از سنگ کلیه را برطرف کرد.
گیاه گل گاو زبان، خارشتر، نعناع، آویشن و زنجبیل نیز در کاهش التهاب، درد و از بین بردن سنگ کلیه و یا دفع آن از طریق ادرار موثر هستند.
مصرف ادویه های طبیعی مانند دانه گشنیز و فلفل سیاه و زردچوبه در کاهش درد و از بین بردن علائم سنگ کلیه نقش دارند، فرد مبتلا به سنگ کلیه می تواند این ادویه ها را در غذای خود استفاده کند.
در کنار مصرف آب، ورزش های مانند ورزش هوازی، پیاده رویی، ورزش های مقاومتی، یوگا و ورزش های تنفسی می توانند به درمان خانگی سنگ کلیه کمک کنند. با داشتن تحرک، فعالیت مفید و ورزش های منظم می توان به حرکت آسان سنگ کلیه در طول مجاری ادراری و دفع آن از طریق ادرار کمک کرد.
یکی از دلایل ابتلا به سنگ کلیه افزایش وزن است، چاقی باعث تجمع بیشتر اوریک اسید و کلسیم در کلیه می شود و خطر ابتلا به سنگ کلیه را بیشتر می کند. با کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب به راحتی می توان این مشکل را درمان کرد و در جلوگیری از ایجاد سنگ در کلیه بسیار موثر است.